
De schuldenproblematiek onder jongeren blijft zorgwekkend. Uit onderzoek van de NOS blijkt dat 45 duizend jongeren een betalingsachterstand hebben, met een jaarlijkse toename van 1 à 2%. De meeste wanbetalingen onder jongeren komen voort uit zorgpremies. In komende editie van Inzichtelijk magazine is een verslag te lezen van een rondetafelgesprek met vertegenwoordigers van VGZ, het CAK, ONSbank en een ervaringsdeskundige over dit onderwerp.
Een van de deelnemers aan de ronde tafel is ervaringsdeskundige Geronimo (pseudoniem), die zelf in de schulden zat en nu andere jongeren helpt met hun financiële situatie. Hij kreeg na zijn achttiende verjaardag een ongeluk en moest een deel van de fysiotherapie zelf betalen. “Toen dacht ik: Waarom zou ik nog zorgpremie betalen als ik toch alles zelf moet betalen?”
Financiële educatie
Rozanne van Straten, afdelingsmanager Betalen & Incasso bij zorgverzekeraar VGZ, herkent de problematiek: “We hebben zelf onderzoek gedaan en daarin valt een aantal zaken op. Onder andere dat er een stuk financiële educatie mist. Is iemand die 18 jaar wordt zich nu echt bewust van wat er allemaal gaat veranderen op het gebied van zorgkosten? Het is nog niet eens zozeer de zorgpremie, want die is elke maand hetzelfde bedrag. Maar op het moment dat er dan zorg nodig is waarvoor ook eigen risico of een eigen bijdrage betaald moet worden, ontstaat vaak zo’n eerste betalingsachterstand.”
Doorgeslagen
Hans Ouwehand is bestuursvoorzitter van het CAK, de overheidsinstantie die de zorgpremie incasseert als mensen zes maanden achterstand hebben. Hij signaleert dat overheidsbreed niet voldoende in beeld is hoeveel betalingsachterstand jongeren hebben. “Het is jammer dat we in Nederland zo zijn doorgeschoten op het gebied van privacy. Mensen die hun zorgpremie niet betalen, hebben vaak ook een schuld bij het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) en de Belastingdienst. Maar die gegevens mogen we onderling niet uitwisselen, ook al zijn we allemaal overheidsinstellingen. Gegevensdeling zou enorm kunnen helpen. ”
Ook zou de communicatie met jongeren kunnen verbeteren. Geronimo: “Er was een moment dat ik mijn brievenbus niet eens open durfde te doen. Want er zou toch wel weer slecht nieuws in zitten. Maar ondertussen groeit het probleem door. Het kan helpen als je gewoon bij de jongere langs de deur gaat of opbelt. Dat is misschien confronterend, maar het is ook een wake up call.”
Inkomenscheck
Alle deelnemers zijn het erover eens dat vroegsignalering veel van de problemen kan voorkomen. Zo ook Hester Apeldoorn, directeur-bestuurder van ONSbank, een stichting die jongeren met schuldproblemen begeleidt. “Wij horen van jongeren terug dat ze het fijn hadden gevonden als hun schuldenproblematiek eerder gesignaleerd was. Ze zeggen wel eens: als er gewoon een inkomenscheck bij me was gedaan, was het niet zo uit de hand gelopen.”
Daarnaast pleit iedereen voor meer maatwerk om jongeren uit de schulden te krijgen. Van Straten: “Zelfs als je wel contact krijgt met jongeren met schuldenproblematiek, dan is alsnog de vraag hoe je ermee omgaat. We hebben inmiddels een speciaal team ingericht dat daarvoor is getraind. Daarin zit ook iemand die zelf het schuldentraject heeft doorlopen. Vaak gaat het niet om betalingsproblemen alleen, er zit een hele wereld achter.”
Het volledige rondetafelgesprek is te lezen in de aankomende editie van Inzichtelijk magazine.